گاهی اوقات شدت آسیب‌های وارده به مفصل بیش از قدرت ترمیم بدن است و یا به عللی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمی‌تواند آسیب‌های معمولی را مرتبا ترمیم کند. در این موارد غضروف مفصلی بتدریج خرابتر می‌شود و این شروع آرتروز است. در این مقاله از درمانگاه شبانه روزی سلیم بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
آرتروز چیست؟
علت آرتروز یا ساییدگی مفصل چیست؟
بهترین راه های پیشگیری از آرتروز کدامند؟
کدام مواد غذایی برای درمان آرتروز مفیدند؟
آرتروز به معنای ساییدگی مفصل و تخریب سطح مفصلی است که منجر به تغییر شکل، درد و محدودیت حرکت در مفصل می‌شود. آرتریت (Arthritis) به التهاب مفصل اشاره دارد و استئوآرتریت (Osteoarthritis) شایع‌ترین نوع آرتریت است. در استئوآرتریت، مشکل اصلی در غضروف است و با گذشت زمان، استخوان مفصل نیز دچار آسیب می‌گردد. در زبان فارسی، از اصطلاح "ساییدگی مفصل" به جای استئوآرتریت و آرتروز استفاده می‌شود. مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم قرار می‌گیرند و این ساختار امکان حرکت قسمت‌های مختلف بدن را فراهم می‌آورد. حرکت استخوان‌ها در مفصل به دلیل کششی است که از طریق عضلات به آن‌ها وارد می‌شود. دو انتهای استخوان‌ها در محل مفصل، با یک پرده بافتی محکم به نام کپسول مفصلی پوشیده شده‌اند. در اطراف این کپسول، نوارهای بافتی محکمی به نام لیگامان یا رباط وجود دارد که مسئول پایدار کردن مفصل هستند. غضروف، بافتی سخت اما صاف و قابل انعطاف است که انتهای استخوان‌ها را در محل مفصل پوشش می‌دهد. بین دو سر استخوان‌ها و درون مفصل، مقداری مایع غلیظ و لزج وجود دارد که سطح غضروف را لیز کرده و اصطکاک بین دو سطح مفصلی را کاهش می‌دهد. این مایع به نام مایع سینوویال (Synovial fluid) یا مایع مفصلی شناخته می‌شود. مایع سینوویال توسط بافت سینوویال تولید می‌شود، که لایه‌ای از سلول‌هاست که سطح داخلی کپسول مفصل را پوشش می‌دهد.
جهت دریافت نوبت حضوری و انجام معاینات از بهترین متخصصان روماتولوژی کلیک کنید.
علت آرتروز یا ساییدگی مفصل آرتروز یا ساییدگی مفصل ناشی از آسیب‌های مکرر به مفاصل در طول فعالیت‌های روزانه است. این آسیب‌ها به ویژه به غضروف مفصلی وارد می‌شوند و بدن سعی می‌کند تا حد ممکن این آسیب‌ها را ترمیم کند. در نتیجه، مفاصل به طور مداوم در فرآیند آسیب و ترمیم قرار دارند. با این حال، گاهی شدت آسیب‌ها از قدرت ترمیم بدن فراتر می‌رود یا به دلیل عوامل مختلف، توانایی ترمیم کاهش می‌یابد. در این شرایط، غضروف مفصلی به تدریج خراب می‌شود و آرتروز شروع می شود. در مراحل اولیه، سطح غضروف با هر آسیب، مقداری از غضروفش را از دست می دهد و در نهایت ضخامت آن کاهش می‌یابد. این کاهش ضخامت که در تصاویر رادیولوژی به صورت کاهش فاصله مفصلی مشاهده می‌شود، یکی از علائم اولیه ساییدگی مفصل است. در آرتروز، غضروف مفصل به تدریج نازک شده و از بین می‌رود. استخوان‌های اضافی در اطراف سطح مفصل تشکیل می‌شوند که به آن‌ها استئوفیت (Osteophytes) گفته می‌شود. این استئوفیت‌ها نیز در رادیوگرافی قابل مشاهده هستند. همچنین، بافت سینوویال مفصل متورم می‌شود که به آن سینوویت (Synovitis) گفته می‌شود. با پیشرفت آرتروز، استخوان زیر غضروف سفت و محکم می‌شود که به این حالت "عاجی شدن استخوان" گفته می‌شود. همچنین با پیشرفت بیماری، کیست‌های استخوانی در زیر غضروف ایجاد می‌شوند.
بهترین راه های پیشگیری از آرتروز . ورزش منظم روزانه به مدت حداقل ٣٠ دقیقه . انجام حرکات کششی در طول روز . اجتناب از حمل اشیای سنگین . استفاده از تشک طبی و استاندارد . اجتناب از نشستن طولانی‌مدت پشت رایانه . پوشیدن لباس گرم در روزهای سرد . نوشیدن مقدار کافی آب در روز . درمان انواع کم‌خونی . آگاهی از علایم آرتروز . خوردن صبحانه کامل . کنترل استرس . خواب کافی . محافظت از مفاصل
کدام مواد غذایی برای درمان آرتروز مفیدند؟ کلم بروکلی، انواع سبزی‌ها، اسید چرب امگا ٣، استفاده از انواع ماهی، نخودفرنگی، حبوبات، کدو، خربزه، گردو، بادام، لبنیات، سیب‌زمینی، ذرت، آناناس، انگور قرمز، توت‌فرنگی، هلو، تمشک، انبه، کیوی، پرتقال، طالبی، زنجبیل، زردچوبه، پودر سنجد و روغن‌زیتون
دردهای مفصلی دردهایی پیش رونده هستند و به مرور زمان شدت بیشتری می‌یابند. در صورت بروز علائم مفصلی حتمن به پزشکان متخصص روماتولوژی مراجعه نمایید. درمانگاه شبانه روزی سلیم با بهترین پزشکان آماده ارائه خدمات به بیماران محترم است.